Springe direkt zu Inhalt

Dr. Werner Voigt

Forschungsschwerpunkte

Sprachwandel, Kontinuität vs. Diskontinuität, phonologischer Wandel, Morphologie, Homonymie, Dialektologie, Lexik, Onomastik

Kύρια ενδιαφέροντα έρευνας

Γλωσσική Αλλαγή, Συνέχεια ή Ασυνέχεια, Φωνολογική Αλλαγή, Μορφολογία, Ομοηχία/Ομωνυμία, Διαλεκτολογία, Λεξιλόγιο, Ονομαστική

  • Ergebnisse der Wahlen und Volksabstimmungen [Αποτελέσματα των εκλογών και δημοψηφισμάτων] In: Südosteuropa-Handbuch Bd. III, hrsg. von Klaus-Detlev Grothusen in Verbindung mit dem Südosteuropa-Arbeitskreis der Deutschen Forschungsgemeinschaft. Göttingen Vandenhoeck & Ruprecht 1980, S. 663-673.
  • "Zu der scheinbar überraschenden Entwicklung des neugriechischen σιμά 'nahe, dicht' und σιμώνω 'nähern' aus dem altgriechischen σιμός 'stumpfnasig, aufgewölbt' sowie zur Geschichte der Wortfelder 'stumpfnasig' und 'gedrungen, verstümmelt' ". Ανάτυπο από:  Φιλερήμου Αγάπησις, τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Αγαπητό Γ. ΤΣΟΠΑΝΑΚΗ. Ρόδος 1997, σσ. 783-806.
  • Beschreibung der Bibliographie über Wörterbücher, Glossare und Datenbanken mit Neugriechisch (vom Mittelalter bis heute) mit Anmerkungen zur neugriechischen Lexikographie. Lesarten - Festschrift für Athanasios Kambylis zum 70. Geburtstag hrsg. von Ioannis Vassis, Günther S. Henrich, Diether R. Reinsch. Berlin-New York 1998, 380-396. (Περιγραφή μιας Βιβλιογραφίας Λεξικών, Γλωσσαρίων και Τραπεζών Δεδομένων που περιέχουν τη νεοελληνική γλώσσα. Nicht identische Fassungen dieser Arbeit in: 5. Terminologie et traduction. La revue des services linguistiques des institutions européennes, 3, 1997, 180-190. [Μόνο δύο τμήματα εκτυπώθηκαν 1994. Έκτοτε έχουν συλλεγεί εκατοντάδες άλλοι τίτλοι από όλους τους τομείς αλλά χρειάζεται αντιγραφή και σύνταξη. Βρίσκομαι σε επαφή με την ΕΛΕΤΟ]
  • "Zu den ngr. Komposita des Typs ά-/καλό-καρδος, δισκο-πότηρον, παλιό-παιδο (vgl. agr. τρί-γωνον, δί-δραχµον) und der Kürzung von -(ι)ο -(ι)ος -(ι)ον in Komposita" [Τα νεοελλ. σύνθετα του τύπου ά-/καλό-καρδο-ς, δισκο-πότηρον, παλιό-παιδο (πβ. αρχ. τρί-γωνον, δί-δραχµον) και η συντόµευση του -(ι)ο -(ι)ος -(ι)ον σε σύνθετα.] Ελληνική Γλωσσολογία ’97/Greek Linguistics ’97: Πρακτικά του Γ’ Διεθνούς Γλωσσολ. Συνεδρ. για την ελλ. γλώσσα./Proceedings of the 3rd International Conference on the Greek Language. Aθήνα/Athens 1999, σσ. 522-531 (siehe/βλ. Γ’ αρ./Nr. 6). Περιέχει αρκετούς μορφολογικούς νεολογισμούς & νεωτερισμούς από την κλασική εποχή και εξής.
  • "Bedeutung der Dreierkonsonanz bzw. der Entnasalierung für Verlust und Weiterleben agr. Wörter, vor allem von Verben der Typen 1) ψεύδω -ομαι ἐρεύγομαι ζευγνύω εὔχομαι 2) ἕλκω θέλγω ἀμέλγω θάλπω ἄρχω ἕρπω τέρπω und 3) λάμπω πέμπω κάμπτω ἄγχω ἐλέγχω φέγγω". Πρακτικά του Α' Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών Βερολίνο 1998. Τόμ. Α', Αθήνα 1999, σσ. 759-766. [Σημασία των συμπλεγμάτων με τρία σύμφωνα και της απορρίνωσης για την απώλεια ή την επιβίωση αρχ. ελλ. λέξεων, και ιδιαίτερα ρημάτων των τύπων 1) ψεύδω -ομαι ἐρεύγομαι ζευγνύω εὔχομαι 2) ἕλκω θέλγω ἀμέλγω θάλπω ἄρχω ἕρπω τέρπω und 3) λάμπω πέμπω κάμπτω ἄγχω ἐλέγχω φέγγω.]
  • "Zum Verlust von agr. ΠΥΡ-ΠΥΡΟΣ ΠΥΡΟ/ ΠΥΡΟ-/ΠΥΡΡΟΣ ΠΥΡΡΟ- Sowie ΠΥΡΟΣ ΠΥΡΟ-´Weizen´ und ihrem Ersatz durch ΦΩΤΙΑ, ΞΑΝΘΟΚΟΚΚΙΝΟΣ ΚΟΚΚΙΝΩΠΟΣ bzw. ΣΙΤΑΡΙ". In: Νεοελληνική Διαλεκτολογία, υτρίτος, Πρακτικά του τρίτου Διεθνούς Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας Kάλυμνος 20-23 Oκτωβρίου 1998, 369-386, Athina: Νεοελληνική Διαλεκτολογική Εταιρεία 2000. On the loss of anc. Greek words for fire, fiery-red, wheat and their modern Greek successors in the common language and in dialects]. Griechischer Untertitel/Greek subtitle: Απόσπασμα από τα έργα μου (1) Λεξικό των «πεθαμένων» αρχαίων ελληνικών λέξεων, και (2) λεξικό των μετακλασικών λεκτικών, σημασιολογικών, μορφολογικών, φωνητικών και μερικών συντακτικών νεωτερισμών της ελληνικής γλώσσας: Η αλλαγή πυρ/φωτιά, Proceedings of the 3rd Intern. Congress for Modern Greek Dialectology. Kalymnos Oct. 20-23, 1998. Modern Greek Dialect Society].
  • "Θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της Ποντιακής και της Νεοελληνικής Κοινής στην Αντιμετώπιση της αρχής και του τέρματος λέξεων". [Fundamental Differences between the Pontic Dialect and Common Modern Greek concerning the Treatment of Initial and Final Sounds of Words] Σε: Νεοελληνική Διαλεκτολογία, Πρακτικά του τέταρτου Διεθνούς Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας Αθήνα 6-8 Oκτωβρίου 2001, σσ. 521-540, Aθήνα: Νεοελληνική Διαλεκτολογική Εταιρεία 2003.
  • "ΔΕΝ αντί ΟΥ(Κ). Νέα συμβολή στην εξέλιξη του πιο κοινού αρνητικού μορίου της αρχαίας ελληνικής" [Wandel der häufigsten alt- und neugriech. Negationspartikeln/change of most common negation particles between anc. and mod. Greek]. Πρακτικά της 23ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας, Φιλος. Σχολή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 17-19 Μαΐου , σσ. 366-377 (23rd Annual Meeting of the Dept.of Ling., School of Philos., Aristoteles University of Thessaloniki), Θεσσαλονίκη 2003.
  • Der unaufhaltsame Aufstieg eines unauffälligen Verbs: ngr. σηκώvω/-oμαι statt agr.. αίρω/-oμαι, αvίστημι/-αμαι, εγείρω/-oμαι. Zur Geschichte der Wortfelder 'wägen'; 'heben, (weg)nehmen'; '(sich) erheben, aufstehen' als Beispiel für lexikalischen Wandel.  In: Geschehenes und Geschriebenes. Studien zu Ehren von Günther St. HENRICH und Klaus-Peter MATSCHKE. Hrsg. von Sebastian KOLDITZ und Ralf C. MÜLLER, Leipzig 2005, S. 263-280.
  • Στα ίχvη μιας απώλειας: Τι έγιvε με τo αρχαίo επίθετo δoλιχός; (Einem Verlust auf der Spur: was wurde aus dem agr. Adjektiv dolichós 'lang'?). In: ´Αvθη φιλίας - τιμητικό αφιέρωμα στov καθ. Κωvστ. ΜΗΝΆ. Επιμ. Γεώργιoς ΠΑΠΑΝΤΩΝΆΚΗΣ. Athen 2005, S. 219-234.
  • Die Leiden der alten Wörter. Homonymie, labile Wortkörper und andere Faktoren im Wandel zwischen Alt- und Neugriechisch. Frankfurt am Main: Beerenverlag 2006. – 1062 S. (= Meletemata, Beiträge zur Byzantinistik und Neugriechischen Philologie, hrsg. von Athanasios KAMBYLIS, Band 9) Teil 1: Text,  Teil 2: Anmerkungen und Exkurse,  Teil 3: Glossare, Anhänge und Indices. [= erweiterte Dissertation von 2000, vorgelegt 1998]
  • "'Σεληνάκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ...' oder: warum es in dem bekannten Lied nicht so, sondern eben φεγγαράκι heißt und ngr. φεγγάρι." [" 'Σεληνάκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ...' ή γιατί δεν λέγεται  έτσι στο γνωστό τραγουδάκι αλλά φεγγαράκι και φεγγάρι στα νεοελληνικά". Sprachliche und kulturgeschichtliche Gründe für den Wechsel des Normalwortes für 'Mond' zwischen Alt- und Neugriechisch] Vortrag während der ICGL (International Conference on Greek Linguistics) 12, Berlin 19. September 2015, abgedruckt in Proceedings of the ICGL 12, Vol. 2, ed. Thanasis Georgakopoulos, Theodossia-Soula Pavlidou, Miltos Pechlivanos, Artemis Alexiadou, Jannis Androutsopoulos, Alexis Kalokairinos, Stavros Skopeteas, Katerina Stathi, pp. 1229-1241.
  • "Ein anderer Blick auf die ngr. schwachen Objektspronomen und die Entwicklung der 3. Ps. Med.-Pass, Imperf. ´-(ε)το ´-(ο)ντο > -όταν ΄-ονταν" [Μία άλλη όψη των αδύνατων κλιτικών της νεοελληνικής και του σχηματισμού του 3ου προσώπου μεσοπαθ. του παρατατικού ´-(ε)το ´-(ο)ντο > -όταν ΄-ονταν] Tagung der Arbeitsgemeinschaft für Neogräzistik in München 10. November 2016 (vorläufige Version, endgültige Fassung ggf. später)
  • "Loss of Optative (and -μι- Verbs  re-examined. With a Glance at Paradigm Repair" In: Proceedings of the 13th International Conference on Greek Linguistics, London, September 2017, pp. 286-300. Abstract https://biblio.ugent.be/publication/8560847/file/8560848  pp. 80-81 [Aus Platzgründen gekürzt; ausführlichere Fassung 25 S., unveröffentlicht]
  • "Ένα παράξενο τοπωνύμιο στην Κέρκυρα. Σκέψεις για ακρωτήρια και για την εξέλιξη ορισμένων ρημάτων" A curious toponym in Kerkyra. Some thoughts on capes and the development of certain verbs . [ΒΔ Ακρωτήριο Δράστης, NW cape Drastis]. In: Mare Ponticum [Internet Journal] Vol. 8, No. 1 (2020), pp. 137-153.
  • Contribution of an Entry "Substantives" for the Encyclopedia of Biblical Greek Language and Linguistics (forthcoming ca. 2021: Brill, Leiden-Boston) ca. 4 p.

Mitarbeit/συνεργασία

  • Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts. 7. Faszikel (προσπέλασις - ταριχευτικός)
    erstellt von Erich TRAPP unter Mitarbeit von Sonja SCHÖNAUER, Carolina CUPANE, Elisabeth SCHIFFER, Vratislav ZERVAN, Johannes DIETHART, Maria CASSIOTOU-PANAYOTOPOULOS, Andreas RHOBY sowie von Manfred HAMMER, José DECLERCK, Wolfram HÖRANDNER,. Robert VOLK, Georgios FATOUROS. Günther HENRICH [auch hier, obwohl Name nicht erscheint]. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 2011.- 4, S. 1447-1742, Philosophisch-Historische Klasse, Denkschriften,  417. Band. Veröffentlichungen zur Byzanzforschung, hrsg. von Peter Soustal und Christian Gastgeber, Band VI, 7
  • Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts.. 8. Faszikel (ταριχευτικῶς - ὤχρωμα),
    Erich TRAPP unter Mitarbeit von Sonja SCHÖNAUER, Elisabeth SCHIFFER, Carolina CUPANE, Maria CASSIOTOU-PANAYOTOPOULOS, Johannes DIETHART, Dominic MERTZANIS, Andreas RHOBY, Vratislav ZERVAN sowie von. Wolfram HÖRANDNER, Manfred HAMMER, Eva SERAFINOVA, Günther HENRICH, Robert VOLK, Georgios FATOUROS, José DECLERCK, Werner VOIGT. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 2017. - 4, S. 1743-2060, 2.Philosophisch-Historische Klasse, Denkschriften,  417. Band, Veröffentlichungen zur Byzanzforschung, hrsg. von Claudia Rapp und Christian Gastgeber, Band VI, 8

Koautorschaft

  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: "Notae legentis zu Papyri und außerägyptischen griechischen Texten aus byzantinischer Zeit" In: Medioevo Greco 12, 2012, S. 57–69.
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: "Bedeutet νεκροτάφος in der Historia Monachorum In Aegypto wirklich auch Grabräuber?" In: Byzantinische Zeitschrift 104 (2), 2012, S. 627–629.
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: "Beobachtungen zur Lexikographie der Papyri". In: Journal of Juristic Papyrology (JJP) 42, 2012, pp. 117-134.
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: "Toponomastisches Material aus Unteritalien als Frühbelege für seltene und neue griechische Berufsbezeichnungen auf -ᾶς (Toponomastic material from Lower Italy as early evidence for rare and new Greek terms for professions ending in -as)". In: Marburger Beiträge zur antiken Handels-, Wirtschafts- und Sozialgeschichte 30, 2012, S. 123–138.
  • DIETHART, Johannes - GRASSIEN, Céline - VOIGT, Werner: "Ausgewählte Lesefrüchte zur byzantinischen Lexikographie". In: Byzantinische Zeitschrift 105, 2012, S. 635–644.
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: "Zu griechischen Berufsbezeichnungen aus Beinamen, Ortsnamen und Landmarken vornehmlich in Athos-Urkunden". In: Marburger Beiträge zur Antiken Handels-, Wirtschafts- und Sozialgeschichte 34, 2016, S. 169-215.
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: Kleine Korrekturen zu neuen und neueren Wörterbüchern der griechischen und lateinischen Sprache und Textkorrekturen (2017)
  • DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: Beobachtungen zu Oxyrhynchos-Papyri und Papyri in italienischen Sammlungen (zu P.Oxy. 74, 5018, P.Oxy. 79, 5212, P.Oxy.79, 5216 so wie PSI VIII 888, P.Flor. I 58 und PSI VII 780) (2016 9 S.)
  • [[DIETHART, Johannes - VOIGT, Werner: Lesefrüchte und Überlegungen zum Kyrill-Lexikon der Handschrift E des Codex Bremensis G 11 (10. Jh.)(2016) in Vorbereitung]]